Av. Göktüğ Özen
HUKUKTA AYIPLI MAL KAVRAMI VE AYIPLI MAL KARŞISINDA TÜKETİCİNİN HAKLARI
Yayımlar
- GİRİŞ
Günümüzde yapılan alışverişlerin birçoğu internet üzerinden gerçekleştirilmekte olup teslim edilen ürünün ayıplı çıkması halinde tüketiciler bu ürünleri iade etmek istemektedir.
İşbu husustan dolayı tüketici sıfatıyla edinmiş olduğumuz malların ayıplı çıkması sonucu hangi haklara sahip olduğumuz ve bu hakların hukuki dayanaklarının ne olduğunu bilmek tüketiciler açısından önem arz etmektedir.
Bu doğrultuda, öncelikle tüketici sıfatının ve ayıplı mal kavramının ne olduğuna değinmek gerekmektedir.
- TÜKETİCİ KİME DENİR?
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre tüketici; satın aldığı malda ticari amaç gütmeyen veya malı mesleği için satın almayan gerçek ya da tüzel kişileri ifade etmektedir.
- AYIPLI MAL NEDİR?
6502 Sayılı Kanun uyarınca;
Mal: “Alışverişe konu olan; taşınır eşya, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallar ile elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses, görüntü ve benzeri her türlü gayri maddi malları” ifade etmektedir.
Ayıplı mal ise: “Tüketiciye teslimi anında, taraarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan mal” olarak tanımlanmıştır.
Öte yandan; ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalda ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilmektedir.
Satıcı, malı satış sözleşmesine uygun olarak tüketiciye teslim etmekle yükümlüdür. Satıcı, işbu yükümlülüğe aykırı davranması halinde satılan ayıplı mal sebebiyle tüketiciye karşı sorumlu olacaktır.
- AYIPLI MAL ÇIKMASI DURUMUNDA TÜKETİCİNİN HAKLARI NELERDİR?
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 11. Maddesi uyarınca tüketici sıfatıyla satın alınmış olunan malın ayıplı olması halinde kanun tarafından tüketicilere verilmiş dört tane seçimlik hak bulunmaktadır. Bunlar;
- Sözleşmeden Dönerek Bedel İadesi İsteme
Tüketici sözleşmeden dönerek elinde bulunan ayıplı malı karşı tarafa iade eder ve ödemiş olduğu bedeli geri ister. Ayıplı mal satıcıya iade edilirken, tüketiciye vermiş olduğu para iade edilir.
- Satılan Malın Ayıpsız Bir Misli ile Değiştirilmesini İsteme
Tüketici, ayıplı çıkan malın ayıpsız halini talep etme hakkına sahiptir. Bu durumda tüketici elinde bulunan malı satıcıya geri verir. Satıcı ise aynı ürünün ayıpsız halini tüketiciye geri vermekle yükümlüdür.
- Satılanı Alıkoyup Ayıp Oranında Satış Bedelinden İndirim İsteme
Tüketici isterse ayıplı malı ayıplı hali ile kabul edip, ayıp oranında indirim talep edebilmektedir. Bu durumda satın alınan ayıplı mal satıcıya iade edilmeyip satıcıdan uygun bir indirim talep edilir.
- Bütün Masrafı Satıcıya Ait Olmak Üzere Satılanın Ücretsiz Onarılmasını İsteme
Tüketici isterse ayıbın ücretsiz olarak giderilmesini veya onarılmasını isteyebilir. Tüketicinin işbu hakkı kullanması halinde ayıp tüketici tarafından kabul edilmiş sayılıp ayıbın ücretsiz bir biçimde giderilmesi talep edilir.
- AYIPLI MALDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un 12. maddesinde zamanaşımı süreleri düzenlenmiştir. İşbu madde uyarınca kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre belirlenmediği takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Söz konusu ayıp, satıcı tarafından ağır kusur veya hile ile gizlenmişse işbu zamanaşımı süresi işlemeyecektir.
Tüketicinin almış olduğu malın ayıp derecesine göre ve ayıbın ilk anda fark edilip edilmemesine göre yaklaşım farklılık arz edecektir. Eğer ki açık bir ayıp söz konusu ise yani tüketicinin ilk bakışta sorunu, ayıbı, hatayı fark edebileceği gözle görülür bir aksaklık var ise bu durumun 30 gün içinde satıcıya bildirilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde tüketicinin bu ayıplı malı kabul etmiş olduğu varsayılmaktadır.
- AYIPLI MAL SATICI TARAFINDAN KABUL EDİLMİYORSA NE YAPILABİLİR?
Tüketici yapılan alışveriş sonucunda malın ayıplı çıktığını satıcıya veya firmaya bildirmesine rağmen herhangi bir sonuç alamaması durumunda Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurma hakkına sahiptir. Tüketici Hakem Heyeti, uyuşmazlık konusuna ilişkin her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan, ilgili kişi ve kurumlardan isteyip en geç 6 ay içinde kararını vermek zorundadır. Taraflar, tüketici hakem heyetinin kararının kendilerine tebliğinden itibaren 15 gün içinde tüketici hakem heyetinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesine, tüketici mahkemesi bulunmayan yerlerde ise asliye hukuk mahkemesinde işbu karara karşı itiraz edebilir.
- AYIPLI MALIN AYIPLI OLMADIĞININ İSPATI
Bir malın tüketiciye tesliminden itibaren 6 ay içinde ortaya çıkan ayıpların ilk teslim anında var olduğu kabul edilmektedir. Satıcının, ilk 6 ay içerisinde ortaya çıkan ayıplar ile ilgili olarak malın teslim anında ayıpsız olduğunu ispat etmesi gerekmektedir.
- SONUÇ
Çalışmamızda tüketicilerin sık sık karşılaşmış olduğu ayıplı mal kavramı açıklanmış, alınan malın ayıplı çıkması durumunda tüketicinin hangi seçimlik haklara ait olduğu belirtilmiş ve hangi hukuki yollara başvurulabileceği irdelenmiştir.
Tüketicilere yönelik kanuni düzenlemelerin etkin biçimde uygulanması için, tüketicilerin hakları konusunda bilinçlendirilmelerinin sağlanması gerekmektedir.
Bilinçli tüketici, tüketim süreci içinde tüm hak ve yükümlülüklerini bilen ve bunlara uygun davranan tüketicidir. Tüketicinin satın aldığı mal ayıplı ise hakkını aramalı ve gerektiği takdirde yasaların kendisine tanıdığı hakkı kullanmalıdır.
Yayımlar
- Özel Hastaneler Tarafından Fazladan AlınanÜcretlerinin İadesi
- Savurganlık, Alkol Veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim Nedeniyle Vesayet
- Şirket Ortakları İçin Altın Değerinde Olan Şey: “BİLGİ”
- Limited Şirkette Haklı Sebeple Ortaklıktan Çıkma
- Yargıtay Kararları Işığında Mal Rejiminde Eşlerin Anne Ve Babalarından Yapılan Devirlerin Hukuki Durumu
- Apartman Görevlilerinin (KONUT KAPICILARI) İş İlişkisi
- İşverenin Eşit Davranma Yükümlülüğü
- Ulusal (İç) Tahkim
- Trafik Kazalarından Kaynaklanan Tazminat Davaları
- Konut Ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinin Uzaması Halinde Belirli Süreli Olarak Devam Etmesi
Bize Danışın
Bize Danışın
Yayımlar
- Özel Hastaneler Tarafından Fazladan AlınanÜcretlerinin İadesi
- Savurganlık, Alkol Veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim Nedeniyle Vesayet
- Şirket Ortakları İçin Altın Değerinde Olan Şey: “BİLGİ”
- Limited Şirkette Haklı Sebeple Ortaklıktan Çıkma
- Yargıtay Kararları Işığında Mal Rejiminde Eşlerin Anne Ve Babalarından Yapılan Devirlerin Hukuki Durumu
- Apartman Görevlilerinin (KONUT KAPICILARI) İş İlişkisi
- İşverenin Eşit Davranma Yükümlülüğü
- Ulusal (İç) Tahkim
- Trafik Kazalarından Kaynaklanan Tazminat Davaları
- Konut Ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinin Uzaması Halinde Belirli Süreli Olarak Devam Etmesi
Covid-19
Hukuki Uyuşmazlıklar ve Davalar
Gayrimenkul
Birleşmeler ve Devralmalar
Fikri Haklar
İş Hukuku
Alacak Tahsili ve Yapılandırma
Sigorta Hukuku
Şirketler Hukuku
Kişisel Verilerin Korunması
Taşımacılık ve Lojistik
Tüketici Hukuku
