Av. Aslı Merve Çil
ULUSAL (İÇ) TAHKİM
Yayımlar
- GİRİŞ
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre yargı yetkisi devletin egemenlik hakları içindedir. Tahkim ise istisnai bir kurum olup, devletin kanunla özel yargıya izin vermesi sonucu hukuki nitelik kazanır.
Tahkim kavramının tanımı konusunda hukukçular fikri birliği içinde olmayıp, genellikle taraflar arasında doğmuş ya da ilerde doğabilecek uyuşmazlıkların çözümünün özel kişilere bırakılması konusundaki sözleşmenin anlatılmak istendiği, ancak bazen tarafların uyuşmazlıklarını çözmek üzere seçecekleri özel kişilerle yapacakları anlaşmaların, bazen de uyuşmazlığın hakemlerce karara bağlanması işlemlerinin bütünü olarak ifade edilmektedir.
- TAHKİM SÖZLEŞMESİ
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda “tahkim sözleşmesi” tanımına yer verilmiş, 412. Maddenin 1. Bendinde tahkim sözleşmesi “Tahkim sözleşmesi, tarafların, sözleşme veya sözleşme dışı bir hukuki ilişkiden doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların tamamı veya bir kısmının çözümünün hakem veya hakem kuruluna bırakılması hususunda yaptıkları anlaşmadır.” şeklinde açıklanmıştır. Buradan yola çıkarak tahkim sözleşmesini, tarafların kanunun yasaklamadığı konularda ortaya çıkan anlaşmazlıkları çözmeleri için ihtilafı, seçecekleri özel kişilere götürmek üzere yaptıkları yazılı sözleşme veya asıl sözleşmelerine bu hususta koyacakları şart olarak tanımlamak uygun olacaktır.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yapılan tanımlamaya istinaden, tahkim sözleşmesi olarak adlandırılan ve taraflarca hakem başvurma konusunda yapılan bu anlaşmanın bir borçlar hukuku sözleşmesi olduğunu savunanlar bulunduğu gibi, bunun bir usul hukuku olduğunu savunanlar da bulunmaktadır. Üstündağ bu konuda; “Tarafların medeni hukukta sahip oldukları irade serbestisinin sona erdiği ya da artık usul hukukundaki irade serbestisinin sınırla cereyan etmeye bağlayacaktır. Eğer usul hukuku hakeme gitmesi konusunda taraflara irade serbestisini açıkça tanımamış olsaydı, tarafların bu konudaki yetkilerinin var olduğunu Borçlar Kanunu hükümlerinden çıkarabilmek mümkün olmayacaktır.” diyerek tahkim sözleşmesini bir usul sözleşmesi olarak kabul etmektedir. Nitekim Yargıtay da tahkim sözleşmesini bir usul hukuku sözleşmesi olarak kabul etmektedir.
- ULUSAL TAHKİM
Tahkim, ulusal tahkim ve uluslararası tahkim olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Ulusal tahkim o ülkenin kendi milli hukuk sistemi gözetilerek o ülke yasalarıyla kabul edilen tahkim türüdür. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 407 ile 444. arasındaki maddeler ulusal tahkime ilişkin düzenlemeleri havidir.
- TAHKİM TÜRLERİ
Tahkim türleri ise Ad hoc Tahkim ve Kurumsal Tahkim olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Ad Hoc Tahkim, bir kurumun sürece dahil olmadığı ve taraflar arasındaki uyuşmazlığa ilişkin tarafların hakemleri, tahkim yerini, usulünü ve bu tahkim usulünde uygulanacak maddi hukuk kurallarını kendilerinin bizzat tayin ettiği tahkim türüdür. Ad Hoc Tahkim açısından uluslararası uyuşmazlıklarda en çok kullanılan tahkim kuralları, Birleşmiş Milletler Milletlerarası Ticaret Hukuku Komisyonu (UNCITRAL) tarafından hazırlanan kurallardır.
Kurumsal tahkimde ise uyuşmazlığın tarafları, yaptıkları sözleşme ile tahkim sürecine ilişkin tüm organizasyonun hakem kuruluşu tarafından yürütülmesini kararlaştırmaktadırlar. Kurumsal tahkimde, tarafların seçmiş olduğu kurum tarafından tahkimin kuralları belirlenmektedir. Söz konusu kuralların kurum tarafından önceden belirlenmiş olması ve uzun süredir kullanılmakta olması, taraflara daha fazla güven tesis etmekte ve bu nedenle kurumsal tahkim daha fazla tercih edilmektedir. Günümüzde her ülke içinde ve uluslararası seviyede birçok tahkim kuruluşu bulunmaktadır. Türkiye’de İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC) kurumsal tahkime örnektir. Uluslararası tahkim kuruluşlarına; Uluslararası Ticaret Odası (ICC veya MTO), Yatırım İhtilaflarının Halline Dair Uluslararası Merkez (ICSID), Londra Tahkim Kurumu(LCIA), Amerikan Tahkim Kurumu (AAA) ve Spor Tahkim Mahkemesi (CAS) örnek olarak verilebilir.
- YABANCI HAKEM KARALARININ TÜRKİYE’DE TANINMASI VE TENFİZİ
Yabancı hakem kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi konusunda iki ayrı düzenleme bulunmaktadır. Bu düzenlemelerden birisi 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun, diğeri ise Türkiye’nin katıldığı Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki New York Sözleşmesidir.
- SONUÇ
Devlet yargılamasındaki iş yükü ve yoğunluğu nedeniyle tahkimin hızlı olması, tahkim yolunu seçmeyi daha avantajlı kılmaktadır.
Yayımlar
- Özel Hastaneler Tarafından Fazladan AlınanÜcretlerinin İadesi
- Savurganlık, Alkol Veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim Nedeniyle Vesayet
- Şirket Ortakları İçin Altın Değerinde Olan Şey: “BİLGİ”
- Limited Şirkette Haklı Sebeple Ortaklıktan Çıkma
- Yargıtay Kararları Işığında Mal Rejiminde Eşlerin Anne Ve Babalarından Yapılan Devirlerin Hukuki Durumu
- Apartman Görevlilerinin (KONUT KAPICILARI) İş İlişkisi
- İşverenin Eşit Davranma Yükümlülüğü
- Ulusal (İç) Tahkim
- Trafik Kazalarından Kaynaklanan Tazminat Davaları
- Konut Ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinin Uzaması Halinde Belirli Süreli Olarak Devam Etmesi
Bize Danışın
Bize Danışın
Yayımlar
- Özel Hastaneler Tarafından Fazladan AlınanÜcretlerinin İadesi
- Savurganlık, Alkol Veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim Nedeniyle Vesayet
- Şirket Ortakları İçin Altın Değerinde Olan Şey: “BİLGİ”
- Limited Şirkette Haklı Sebeple Ortaklıktan Çıkma
- Yargıtay Kararları Işığında Mal Rejiminde Eşlerin Anne Ve Babalarından Yapılan Devirlerin Hukuki Durumu
- Apartman Görevlilerinin (KONUT KAPICILARI) İş İlişkisi
- İşverenin Eşit Davranma Yükümlülüğü
- Ulusal (İç) Tahkim
- Trafik Kazalarından Kaynaklanan Tazminat Davaları
- Konut Ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinin Uzaması Halinde Belirli Süreli Olarak Devam Etmesi
Covid-19
Hukuki Uyuşmazlıklar ve Davalar
Gayrimenkul
Birleşmeler ve Devralmalar
Fikri Haklar
İş Hukuku
Alacak Tahsili ve Yapılandırma
Sigorta Hukuku
Şirketler Hukuku
Kişisel Verilerin Korunması
Taşımacılık ve Lojistik
Tüketici Hukuku
