Av. Göktuğ Özen
Serbest Bölge
Yayımlar
Küreselleşen dünyayla beraber, ülkeler arasında dış ticareti engelleyen faktörler azalmış ve bunun sonucunda dış ticaret daha kolaylaşmıştır. Bu durum ihracat potansiyeli yüksek olan ülkeler için bir fayda sağlamasına rağmen, ihracat potansiyeli düşük ülkeler için dış ticaret açığı gibi pek çok sorunu beraberinde getirmiştir. İhracat kavramının, ülkelerin ekonomik büyümesinde kilit bir rol oynaması sebebiyle ülkeler çeşitli ihracat arttırıcı politikaları uygulamaya başlamıştır. Ülkelerin uyguladığı bu ihracat arttırıcı politikalardan biri Serbest Bölge kavramıdır.
Serbest bölgeler, yatırım ve üretimi teşvik etmek, yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak ve uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla kurulmuş olan ekonomi bölgeleridir. Serbest bölgeler ülkenin siyasi sınırları içerisinde yer almakta olmalarına rağmen dış ticaret, vergi ve gümrük mevzuatı açısından gümrük hattı dışında sayılmaktadırlar. Serbest Bölgelerde sınai ve ticari faaliyetler için ülkede sağlanandan daha geniş yetkiler tanınır.
Serbest bölgeler yabancı sermaye yatırımlarını ve dış ticareti arttırmak, döviz girişini arttırmak, yeni iş imkanları yaratmak, istihdam sorununu çözmeye yardımcı olmak, ihracatı arttırmak, gelişmiş üretim teknolojilerini yurt dışından getirerek ekonomik standartları yükseltmek amacıyla kurulur. Serbest Bölgeler özellikle gelişmekte olan ülkelerde dünya ekonomisine daha hızlı entegrasyon sağlamak amacıyla kullanılan politikalardan birisidir.
Bu bölgelerin sağladığı pek çok avantaj bulunmaktadır. Bunlar;
- İmalat şirketleri için kurumsal vergisinden %100 muafiyet.
- Gümrük vergisi ve aynı tür diğer vergilerden %100 muafiyet.
- KDV ve özel tüketim vergisinden %100 muafiyet.
- Düzenlenecek evraklara uygulanan damga vergisinden %100 muafiyet.
- Emlak vergisinden %100 muafiyet.
- Tamamı yurt dışına olmak kaydıyla Serbest Bölgelerden verilecek belirli lojistik hizmetlere %100 gelir ve kurumlar vergisi istisnası.
- Çalışan maaşı üzerinden alınan gelir vergisinden %100 muafiyet.
- Mallar süre sınırlaması olmaksızın serbest bölgelerde tutulabilmektedir.
- Şirketler, serbest bölgelerden elde edilen kârı hiçbir sınırlama olmaksızın yurt dışına ya da Türkiye’ye serbestçe aktarabilmektedir.
- Mülk alım-satımında tapu harcından muafiyet.
- İnşaat, proje, iskân, izin ve onay süreçlerinde KDV muafiyeti.
Görüldüğü üzere üreticiler ve yatırımcılara çok büyük avantajlar sağlayan bu Serbest Bölgeler ülkemizde de faaliyet göstermektedirler. Serbest Bölgelerin ülkemizde faaliyete geçmesi 1985 yılında Mersin Serbest Bölgesi ve Antalya Serbest Bölgesinin kurulmasıyla gerçekleşmiştir. Ardından sırasıyla 1987 yılında Ege Serbest Bölgesi, 1990 yılında İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi, Trabzon Serbest Bölgesi ve Trakya Serbest Bölgesi, 1992 yılında Adana Yumurtalık Serbest Bölgesi ve İstanbul Endüstri ve Ticaret Serbest Bölgesi, 1995 yılında Samsun Serbest Bölgesi, 1996 yılında Avrupa Serbest Bölgesi, 1997 yılında Rize, Kayseri ve İzmir Serbest Bölgeleri, 1998 yılında Gaziantep Serbest Bölgesi , 1999 Yılında Tubitak- MAM Serbest Bölgesi, 2000 yılında ise Denizli, Bursa ve Kocaeli Serbest Bölgeleri faaliyete geçmiştir.
Serbest bölgelerin ülke ekonomisine sağladığı olumlu etkilerin yanı sıra bazı olumsuz etkileri de olabilmektedir. Serbest bölgelerin kuruluşu için yapılan harcamalar büyük boyutlara ulaştığı için, bölgenin uluslararası düzeyde etkinlik kazanamaması durumunda ülke önemli ölçüde kaynak israfına uğrayabilecektir. Serbest bölgelerde üretim yapan yabancı firmalar, ülkenin üretim girdilerini kullanarak, yerli firmalar ile aynı ürünleri üretmeleri halinde yerli firmaların rekabet şansını olumsuz yönde etkileyebilecektir. Diğer bir olumsuz etki ise, serbest bölgelerde kaçakçılık ve benzeri faaliyetler için uygulanabilir bir ortam oluşabileceği ihtimalidir. Bu ihtimalin engellenmesi için söz konusu serbest bölgelerde sıkı bir denetim sisteminin uygulanması zorunludur.
Serbest bölge kavramı, her ülkede aynı olmamakta, söz konusu ülkelerin ekonomik yapısına göre değişiklik göstermektedir. Serbest bölgeler pek çok farklı amaç, işlev ve uygulamada görülebilir. Serbest Liman, Serbest Ticaret Bölgesi, Özel Ekonomik Bölge, Gümrük Serbest Havalimanı, İhracat İşlem Bölgesi gibi pek çok farklı uygulama amacıyla serbest bölge kurulmaktadır.
Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü ödemeler Serbest Bölgeler Kanununun 9. Maddesine göre dövizle yapılmaktadır fakat 20 Eylül 2017 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 15 Ağustos 2017 tarih ve 2017/10718 sayılı karar ile serbest bölgelerdeki faaliyetlere ilişkin her türlü ödemenin döviz veya Türk Lirası ile yapılabileceği düzenlenmiştir. Bu Kararın uygulamasına ilişkin usul ve esasların nasıl olacağının ise Ekonomi Bakanlığı tarafından belirleneceği kararlaştırılmıştır.
Türkiye’deki Serbest Bölgelerin ülke ekonomisine ve ihracatına etkileri incelendiğinde, serbest bölgelerin yerli ve yabancı yatırımcıları çektiği ve bu sebeple kurulan serbest bölgelerin ülkenin ekonomik altyapısını güçlendirerek istihdam artışını pozitif yönde etkilediği görülmektedir. Serbest bölge istatistiklerine bakıldığında ise Serbest Bölgelerin ihracat hacminin ithalat hacminden daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Bu sonuca göre Serbest Bölgeler dış ticaret fazlası vererek dış açık sorununun azaltılmasına ve istihdamın artmasına katkıda bulunarak işsizlik sorununun azalmasına yardımcı olmaktadır. Ülkenin diğer bölgelerine göre yatırımcılara daha fazla avantaj, teşvik ve istisna sağlayan bu serbest bölgelerin kanunda belirtilen kuruluş amaçlarını gerçekleştirdiği ve ihracat artışını sağlayarak ekonomik kalkınmayı sürdürülebilir kılmaya katkıda bulundukları görülmektedir.
Yayımlar
- Özel Hastaneler Tarafından Fazladan AlınanÜcretlerinin İadesi
- Savurganlık, Alkol Veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim Nedeniyle Vesayet
- Şirket Ortakları İçin Altın Değerinde Olan Şey: “BİLGİ”
- Limited Şirkette Haklı Sebeple Ortaklıktan Çıkma
- Yargıtay Kararları Işığında Mal Rejiminde Eşlerin Anne Ve Babalarından Yapılan Devirlerin Hukuki Durumu
- Apartman Görevlilerinin (KONUT KAPICILARI) İş İlişkisi
- İşverenin Eşit Davranma Yükümlülüğü
- Ulusal (İç) Tahkim
- Trafik Kazalarından Kaynaklanan Tazminat Davaları
- Konut Ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinin Uzaması Halinde Belirli Süreli Olarak Devam Etmesi
Bize Danışın
Bize Danışın
Yayımlar
- Özel Hastaneler Tarafından Fazladan AlınanÜcretlerinin İadesi
- Savurganlık, Alkol Veya Uyuşturucu Madde Bağımlılığı, Kötü Yaşama Tarzı, Kötü Yönetim Nedeniyle Vesayet
- Şirket Ortakları İçin Altın Değerinde Olan Şey: “BİLGİ”
- Limited Şirkette Haklı Sebeple Ortaklıktan Çıkma
- Yargıtay Kararları Işığında Mal Rejiminde Eşlerin Anne Ve Babalarından Yapılan Devirlerin Hukuki Durumu
- Apartman Görevlilerinin (KONUT KAPICILARI) İş İlişkisi
- İşverenin Eşit Davranma Yükümlülüğü
- Ulusal (İç) Tahkim
- Trafik Kazalarından Kaynaklanan Tazminat Davaları
- Konut Ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmelerinin Uzaması Halinde Belirli Süreli Olarak Devam Etmesi
Covid-19
Hukuki Uyuşmazlıklar ve Davalar
Gayrimenkul
Birleşmeler ve Devralmalar
Fikri Haklar
İş Hukuku
Alacak Tahsili ve Yapılandırma
Sigorta Hukuku
Şirketler Hukuku
Kişisel Verilerin Korunması
Taşımacılık ve Lojistik
Tüketici Hukuku
